Download PDF | Donald M. Nicol - Konstantinos Paleologos-Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları (2013).
190 Pages
Editoériin Notu
Tirkiye’de 6zellikle son iki asirdir bu sekilde adlandirilan Yunanlar, Helenistik dénemden itibaren kendilerini Hellen (Ellines), konustuklari dili Hellence (Ellinika), yasadiklari yeri de Hellenistan (Ellada) olarak adlandirmislardir. Bizans déneminde kendilerine Romaioi (Romali) demislerdir. 19. yiizyilin ilk ceyreginde baslayip 20. yiizyilin ilk ceyregine kadar agama asama bugiinkii cografyasina ulagan bagimsiz Yunanistan, kendini tekrar Hellenistan, uyruklarm Hellen, dilini de Hellence olarak adlandirmuistir.
Avrupalilar, Romalilarin Yunanlari isimlendirirken kullandigi Graceus terimini devam ettirerek onlara Grek (Greek), konustuklari dile Grekce (Grek), yasadiklar1 yere de mealen Grekistan (Greece) demislerdir.
Bu halkla, onlarin kendini Romaioi diye adlandirdigi dénemde karsilagan Tiirkler de onlara aym sekilde, Rum ve Rumi olarak hitap etmislerdir. Tiirkler, Romaioi’lerin yasadigi yere Rumeli demis ve yiizyillar iginde bu topraklara egemen oldukga bu terimin icerigi giderek batiya kayan bir cografyayi isaret eder olmustur. Bu terim halen Tirkiye’nin Avrupa kitasindaki topraklan igin kullanilmaktadir. Osmanlilar déneminde esas olarak Rum, kimi zaman da lyon s6ziinden gelme Yunan, Yunani olarak adlandirilan bu halk, Yunanistan’in bagimsizlagmasindan sonra ve Tiirkiye Cumhuriyeti déneminde Tiirkiye’de Yunan (iilkesi Yunanistan, konustugu dil Yunanca) ismini almistir.
Elinizdeki kitapta esas olarak Romaioz’lere Rum, Hellenlere Yunan, ilkelerine ve kiiltiirel cografyalarina Yunanistan, dillerineyse Yunanca denmektedir.
Yunanca, kimi zaman yiizyillar siren gecis siirecleri de hesaba katilmak suretiyle, kabaca antik dénemden Imparator Heraklios déneminde Bizans Imparatorlugu’nun resmi dili statiisii kazandigi 7. yiizyila kadar Antik Yunanca, bu tarihten Konstantinopolis’in gdkiisiine kadar Ortacag Yunancasi, Osmanl: egemenliginde Rumca, bagimsiz Yunanistan donemindeyse Modern Yunanca olarak degisim géstermistir. Elinizdeki kitabin ele aldigi dénem Ortagag Yunancasina denk diigsmektedir.
Elinizdeki kitapta Latin alfabesi disinda bir alfabeye sahip dillerin harf degerini gcevirmek anlamina gelen transliterasyon yOntemi degil, transkripsiyon (cevriyazi) yOntemi kullanilmistir. Boylece Yunanca kelimeler, yazildiklar1 donemde gecerli olan degil, modern donemdeki ses ve telaffuz degerleri esas alinarak cevrilmistir. Onemli bir farklilik gosteren kimi kelimeler, dizinde késeli parantezle eslestirilmistir. Ayrica bu konuda Kritovulos Tarihi, cev. Ari Cokona (Heyemola Yayinlari, 2012); Yorgios Sfrancis’in Anilar1, cev. Levent Kayapinar (Kitabevi, 2009) ve Bizans Tarih Atlast, John Haldon, cev. Ali Ozdamar (Kitap Yayinevi, 2007) adh calismalardan yararlanilmistir.
Onsdz
Konstantinos Paleologos, Konstantinopolis’in, yani Yeni Roma’nin son imparatoruydu. 1453’te, sehrini Osmanlilara kargi miidafaa ederken Gldiiriildii. Sehrin Osmanlilar tarafindan alinmasi, Hiristiyan Bizans Imparatorlugu’nun Miisliiman Osmanli Imparatorlugu’na doniismesinin son evresi olacakti. Konstantinos’un Gliimiiyle kokleri 4. yiizyilda yasayan Biiyiik Constantinus’a ve hatta ilk Roma Imparatoru Augustus’a dayanan bir devlet tarihe karigsmisti. Bizans Imparatorlugu’nun hiikiimdari ve tebaas: kendilerini Hellen veya Grek olarak degil, Romaioi yani Romali olarak tanimliyordu. Son Konstantinos, dért yil kadar hiikiim surecekti. Zaten fiilen Konstantinopolis ve etrafinin yani sira sadece Yunanistan’in bir kismina, o da Tirklerin liitfuyla hiikmediyordu. Bu duruma ragmen “Sehirlerin Kralicesi”ni elinde tuttugu siirece Romalilarin gercek imparatoru olarak kalacagim biliyor ve bundan gurur duyuyordu.
Atasi Mihail Paleologos, 1261 yilinda imparatorluk tahtin: ele gecirdiginden beri ailesinin bu unvana sahip olan sekizinci ttyesiydi. Edward Gibbon gibi kendisine XII. Konstantinos demek igin cesitli nedenler bulanlar olmasina ragmen Konstantinos adli on birinci imparator oldugu s6ylenir. Hayati, 6nce kendisini yakinen taniyan Bizansli vakaniivisler, daha sonralariysa cesitli Yunan tarihgileri tarafindan kaydedilmistir.
Hiristiyan ortagaginin en dramatik olaylarindan biri olarak kabul edilen Tiirklerin Konstantinopolis’e saldiris: sirasindaki dliimii Yunan, Italyan, Tirk ve Slav gok sayida gézlemci ile kaynak tarafindan betimlenmistir. Sir Steven Runciman’in eseri gibi kugatmanin ve sehrin alinmasinin seriivenli 6ykiisiinii usta bir dille anlatan giincel kitaplar da bulunmaktadir. Bu kitabin amaci Istanbul’un 1453’teki diisiigiiniin hikayesini bir daha anlatmak degildir. Kitabin ana temas: kahramanca 6liimiinden sonra Yunanca konusan Hiristiyanlar tarafindan kusaklar boyunca hikaye ve mitlere konu edilen Konstantinos Paleologos’tur. Bu sahislarin iginden birgogu Konstantinos’un yeniden dirilip kaybettikleri imparatorluklarin yeniden kurmasim bekliyordu. Imparatorluk onlar icin bir Yunan devleti anlamina geliyordu ki bu kavram 15. yiizyilda yasayan Bizans yani Romaioi halkina siiphesiz son derece garip gelirdi. Son Konstantinos, yeni viicut bulmaya baslayan Hellen ulusunun Osmanh Imparatorlugu’nun harabeleri iginden zaferle cikacagi yOniindeki umut ve 6zlemlerin semboli haline gelecekti.
Konstantinos’u konu alan tek Ingilizce monografi, St. James Sarayi’nda’” gorev yapan Sirp elcisi Cedomil Miyatovig tarafindan kaleme alinmis, 1892’de yayimlanmistir. Kitab1 Constantine, the Last Emperor of the Greeks (Konstantinos, Yunanlarin Son Imparatoru) olarak adlandirmasi ve eserini o ddnemde Yunanistan Kralligi tahtinin varisi olan Prens Konstantinos’a adamis olmasi dikkate degerdir. 19. yiizyildaki Bagimsizlik Savasi’ndan dogan Yunan devletinin, Konstantinopolis’in Osmanlilarin eline gegmesi ve son Hiristiyan hikiimdarinin 6lmesiyle sOnen Bizans atesini yeniden alevlendirecegini diisiinen tek kisi o degildi.
Bu kitabi yazarken bel bagladigim, miidirii olarak g6rev yaptigim Atina’daki Gennadion Kiitiiphanesi’nin benzersiz kaynaklarina minnettarim. Ayrica Georgios Klontzas’1in elyazmasin: konu alan eserinden bazi minyatiirleri kopyalamama izin veren Yanya Universitesi profesorii A.D. Paliuras’a, Paleologos sikkeleri konusundaki engin bilgisiyle beni aydinlatan Bay Simon Bendall’a, Mermer Imparator”* hakkindaki siirlerin bir kisminin izini sirmeme yardim eden Dr. Ruth Macrides’e ve Bizans soyagaclar hakkindaki gilginca hevesimi kériikleyen A.A.M. Bryer’a tesekkiir etmek isterim.
Link
Press Here
0 التعليقات :
إرسال تعليق